Περίοδος μεταξύ δράσεων (ΠΜΔ)
|
interresponse time (IRT)
|
Φαινόμενο της συντελεοτικής ουμπεριφοράς, αναφέρεται στη διάρκεια της παύσης που μεσολαβεί μεταξύ εκδηλώοεων των δράοεων μιας ουντελεοτικής τάξης. Στα προγράμματα διαφορικής ενίοχυοης ουγκεκριμένων ουχνοτήτων δράοεων, συγκεκριμένες περίοδοι μεταξύ δράσεων (ΠΜΔ) αποτελούν βασικά κριτήρια της ουνάρτηοης ενίοχυοης.
|
Πίεση μοχλού
|
lever press
|
Χαρακτηριστική αντιπροσωπευτική δράοη, συνήθως με αρουραίους ή ανθρώπους ως πειραματικά υποκείμενα, αλλά και με άλλα βιολογικά είδη, η οποία περιλαμβάνει οποιαδήποτε μορφή δράσης κλείνει ένα μικροδιακόπτη που ενεργοποιείται από ένα μοχλό.
|
Πιθανότητα εκδήλωσης (ή εμφάνισης) δράσεων
|
emission probability ή operant response probability
|
Η ισχύς μιας τάξης συντελεστικής ουμπεριφοράς. Συνήθως ταυτίζεται με τη μέτρηση της ουχνότητας εμφάνιοης δράοεων, όπου η πιθανότητα εκδήλωσης θεωρείται μεγαλύτερη όταν η μορφή δράσης εκδηλώνεται περισσότερο συχνά. Υπάρχουν όμως εναλλακτικές θεωρήσεις της ισχύος της συντελεστικής συμπεριφοράς, όπως η αντίσταση της συχνότητας εμφάνισης στην αλλαγή όταν αλλάζουν οι συνθήκες (βλ. αντίσταση αλλαγών ουνθηκών) και η σχετική συχνότητα εμφάνισης πολλαπλών μορφών δράσης (βλ. νόμος του ταιριάοματος).
|
Πολλαπλές λειτουργίες ερεθισμάτων
|
multiple stimulus functions
|
Όρος που υποδηλώνει ότι το ίδιο ερέθισμα μπορεί ταυτόχρονα να έχει περισσότερες από μία λειτουργίες στη συμπεριφορά, π.χ. το ίδιο ερέθισμα μπορεί ταυτόχρονα να ενισχύσει τη μορφή δράσης που το επέφερε (ενισχυτική λειτουργία), να προκαλέσει μια αντίδραση (προκλητική λειτουργία) και να προξενήσει την εκδήλωση της επόμενης δράσης (διακριτική λειτουργία), η ενισχυτική δύναμη της συνέπειας της οποίας θεμελιώθηκε από την παρουσία του (παρωθητική λειτουργία).
|
Πολλαπλό πρόγραμμα ενίσχυσης (ΠΟΛ)
|
multiple schedules of reinforcement (MULT)
|
Σύνθετο πρόγραμμα ενίοχυοης μεδύοή περισσότερα εναλλασσόμεναπρογράμματα, το καθένα από τα οποία εισάγεται με το δικό τουδιακριτικόερέθιομα ΕΠ. Το κάθεπρόγραμμα μπορεί να ισχύει για κάποιο αμετάβλητο ή μεταβλητό χρονικό διάστημα, με την αλλαγή των προγραμμάτων (μαζί με τα Ε° τους) να γίνεται ανεξάρτητα από τη συμπεριφορά του ατόμου, ή μπορεί να ισχύει μέχρι την παραγωγή ενός αμετάβλητου ή μεταβλητού αριθμού ενισχυτικών ερεθισμάτων.
|
Πραγματισμός
|
pragmatism
|
Φιλοσοφική βάση του θεμελιώδους συμπεριφορισμού. Απορρίπτει τη δυνατότητα αντικειμενικής περιγραφής της πραγματικότητας —άρα το κριτήριο για την καλύτερη από δύο προτάσεις αναφορικά με τις αιτίες ενός φαινόμενου δεν είναι το σχετικό ποσό αλήθειας (όπως στο ρεαλιομό), αλλά η σχετική πρακτική ωφελιμότητά τους. Επιλέγει τις προτάσεις που καθιστούν την προέλευση του φαινομένου λιγότερο μυστηριώδη, πιο κατανοητή σχετικά με άλλα γνωστά φαινόμενα, περισσότερο προβλεπόμενη, και που, όπου είναι δυνατόν, αυξάνουν τη δυνατότητα ελέγχου του . Τέλος, ταυτίζει τη γνώση ενός φαινομένου με την πρακτική ωφελιμότητα της περιγραφής του (πρβλ. με ρεαλιομό).
|
Προβολή
|
projection
|
Όρος τηςψυχανάλυσης. Από την άποψη του συμπεριφορισμού, πρόκειται για έναν τρόπο τερματισμού των προειδοποιητικών σημάτων που παράγονται από την αρχική εκδήλωση μιας τιμωρημένης μορφής δράσης μέσα από τη λεκτική απόδοσή της σε άλλον . Η δράση αυτή διατηρεί κάποια επαφή με τα ενισχυτικά ερεθίσματα των τιμωρημένων μορφών, αλλά εφόσον δεν τιμωρείται, τα ερεθίσματα που παράγονται κατά την εκδήλωσή της θα αποκτήσουν θετικά ενισχυτική δύναμη και ως σήματα αοφάλειας.
|
Πρόγραμμα αμετάβλητης αναλογίας (ΑΑ)
|
fixed ratio schedule (FR)
|
Μακροπρόθεσμη σχέση συμπεριφοράς-περιβάλλοντος στην οποία η ενίσχυση βασίζεται στο ποοό δράσεων μιαςσουντελεοτικής τάξης που εκδηλώνονται,με το ποσό αυτό να είναι κάθε φορά το ίδιο, δηλαδή να μη μεταβάλλεται από το έναν ενισχυτή στον άλλο .
|
Πρόγραμμα αμετάβλητου ρολογιού (ΑΡ)
|
fixed time (ή fixed clock) schedule (FT)
|
Μακροπρόθεσμη σχέση συμπεριφοράς-περιβάλλοντος στην οποία το ενισχυτικό γεγονός συμβαίνει ανεξάρτητα από τη συμπεριφορά του υποκειμένου, με τη λήξη ενός αμετάβλητου χρονικού διαστήματος.
|
Πρόγραμμα αμετάβλητου χρονικού διαστήματος (ΑΧΔ)
|
fixed interval schedule
|
Μακροπρόθεσμη σχέση συμπεριφοράς-περιβάλλοντος στην οποία η ενίσχυοη βασίζεται στην εκδήλωση μίας μόνο δράσης της συντελεστικής τάξης μετά από το πέρασμα ενός αμετάβλητου χρονικού διαστήματος. Οι δράσεις που εκδηλώνονται πριν από τη λήξη αυτού του διαστήματος δεν συμβάλλουν στην παραγωγή του ενιοχυτικού ερεθίοματος.
|
Πρόγραμμα αναλογίας
|
ratio schedule
|
Γενικός όρος για κάθε μακροπρόθεσμη σχέση συμπεριφοράς-περιβάλλοντος στην οποία η ενίσχυση βασίζεται στο ποσό δράσεων μιας συντελεστικής τάξης που εκδηλώνονται, δηλαδή το ενισχυτικό ερέθισμα παράγεται μόνο με την εκδήλωση ενός ποσού «κατάλληλων» δράσεων. Συγκριτικά με τα προγράμματα κατά χρονικό διάστημα, τα προγράμματα αναλογίας διατηρούν σχετικά υψηλές συχνότητες εκδήλωσης δράσεων.
|
Πρόγραμμα διαφορικής ενίσχυσης άλλων δράσεων (ΔΕΑ)
|
differential reinforcement of other (ή alternative ή incompatible) responses (DRO ή DRA) schedule
|
Μακροπρόθεσμη συνάρτηση στην οποία η ενισχυτική συνέπεια παράγεται όταν μια συγκεκριμένη μορφή δράσης δεν εμφανίζεται για μια συγκεκριμένη περίοδο. Αυτό το χρονικό διάστημα μπορεί να είναι το ίδιο κάθε φορά (ΔΕΑ-αμετάβλητου διαστήματος ή ΔΕΑ-ΑΧΔ) ή να αλλάζει από το ένα ενισχυτικό ερέθισμα στο άλλο (ΔΕΑ-μεταβλητού διαστήματος ή ΔΕΑ- ΜΧΔ).
|
Πρόγραμμα διαφορικής ενίσχυσης ενδιάμεσων συχνοτήτων δράσεων (ΔΕΕ)
|
differential reinforcement of pacing schedule (DRP)
|
Μακροπρόθεσμη συνάρτηση στην οποία τα ενισχυτικά ερεθίσματα παράγονται μόνο όταν η περίοδος μεταξύ δράσεων είναι μεγαλύτερη από κάποια συγκεκριμένη περίοδο χ, αλλά και μικρότερη από μια δεύτερη περίοδο ψ.
|
Πρόγραμμα διαφορικής ενίσχυσης μεταβλητότητας (ΔΕΜ)
|
differential reinforcement of variability schedule (VAR)
|
Μακροπρόθεσμη συνάρτηση συμπεριφοράς-περιβάλλοντος όπουτο ενισχυτικό γεγονόςπαράγεταιμόνο ότανη μορφή της δράσης διαφέρει από τη μορφή των προηγούμενων χ ενισχυμένων δράσεων (π.χ. από τη μορφή των προηγούμενων 5 ενισχυμένων δράσεων: ΔΕΜ 5).
|
Πρόγραμμα διαφορικής ενίσχυσης συγκεκριμένων συχνοτήτων δράσεων
|
differential reinforcement of interresponse times
|
Γενικός όρος για τα προγράμματα ενίσχυσης στα οποία η περίοδος μεταξύ δράσεων(ΠΜΔ) αποτελεί μέρος του κριτηρίου ενίσχυσης, π.χ. τα προγράμματα ΔΕΧ, ΔΕΨ και ΔΕΕ.
|
Πρόγραμμα διαφορικής ενίσχυσης υψηλής συχνότητας δράσης (ΔΕΥ)
|
differential reinforcement of high rates of response schedule (DRH)].
|
Μακροπρόθεσμη συνάρτηση στην οποία οι ενισχυτικές συνέπειες παράγονται μόνο όταν ένας συγκεκριμένος αριθμός δράσεων της συντελεστικής τάξης εμφανίζεται μέσα σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, όταν δηλαδή οι περίοδοι μεταξύ δράσεων (ΠΜΔ) είναι αρκετά μικρές.
|
Πρόγραμμα διαφορικής ενίσχυσης χαμηλών συχνοτήτων δράσης (ΔΕΧ)
|
differential reinforcement of low rates of response schedule (DRL)]
|
Μακροπρόθεσμη συνάρτηση συμπεριφοράς-περιβάλλοντος στην οποία οι ενισχυτικές συνέπειες παράγονται μόνο όταν η περίοδος μεταξύ μιας δράσης της συντελεστικής τάξης και της προηγούμενης δράσης είναι μεγαλύτερη από κάποιο δεδομένο χρονικό κριτήριο. Το πρόγραμμα ΔΕΧ μπορεί να ενισχύει συμπτωματικά τις μορφές δράσεων που «γεμίζουν» την απαραίτητη περίοδο μεταξύ δράσεων.
|
Πρόγραμμα ενίσχυσης
|
schedule of reinforcement
|
Μια σύνοψη της συστηματικής σχέσης μεταξύ της εκδήλωσης δράσεων μιας συντεϊεστικής τάξης και της παραγωγής θετικά ή αρνητικά ενισχυτικών συνεπειών σε ορισμένη χρονική περίοδο, δηλαδή ένας κανόνας που αναπαριστά τις συνθήκες κάτω από τις οποίες τα μέλη μιας λειτουργικής τάξης δράσεων είναι και δεν είναι αποτελεσματικά για κάποιο χρονικό διάστημα. Τα προγράμματα ενίσχυσης μπορεί να ρυθμιστούν με ακρίβεια από ειδικούς σε ψυχοθεραπευτικές ή εκπαιδευτικές παρεμβάσεις, αλλά πάντοτε υπάρχουν αυτές οι μακροπρόθεσμες σχέσεις δράσεων-ενισχυτών, ανεξάρτητα από τη συστηματική παρατήρηση ή ρύθμισή τους.
|
Πρόγραμμα ενίσχυσης ρολογιού
|
time-based schedule ή clock-based schedule
|
Μακροπρόθεσμη σχέση συμπεριφοράς-περιβάλλοντος στην οποία η παροχή ενισχυτών βασίζεται αποκλειστικά στο πέρασμα του χρόνου, ανεξάρτητα δηλαδή από τη συμπεριφορά του υποκειμένου. Ενώ η ενίσχυση δεν εξαρτάται από τη συμπεριφορά του υποκειμένου, τα προγράμματα ενίσχυσης ρολογιού διαμορφώνουν τη συμπεριφορά του με τη συμπτωματική ενίσχυση δράσεων (βλ. πρό γραμμα αμετάβλητου ρολογιού και πρόγραμμα μεταβλητού ρολογιού).
|
Πρόγραμμα μεταβλητής αναλογίας (ΜΑ)
|
variable ratio schedule (VR)
|
Μακροπρόθεσμη σχέση συμπεριφοράς-περιβάλλοντος στην οποία η ενίσχυση βασίζεται στο ποσό των δράσεων μιας συντελεστικής τάξης που εκδηλώνονται, με το ποσό αυτό να μεταβάλλεται από το έναν ενισχυτή στον άλλο .
|